Verslag lezing - Bat (Behavior Adjustment Training) door Monique Bladder op woensdag 04 maart 2015

Monique heeft op woensdag 04 maart een lezing gegeven op onze hondenschool. Ik heb samen met Silke van Martin Gaus hondenschool Goes deze lezing georganiseerd. Het was een groot succes en geheel uitverkocht. Monique wil in haar lezing niet meer dan 30 personen, zodat ze ook alle vragen van iedereen goed en duidelijk kan beantwoorden.

Reactieve honden
Nadat Monique zich had voorgesteld begon de lezing met de vraag, wat is nu precies een reactieve hond? Een reactieve hond is een hond die een vorm van gedrag, wat vermeldt staat op de ladder van agressie, vanaf het weglopen van tot bijten. Alles wat daar tussen zit wordt reactief genoemd. Een groot misverstand betreffende reactiviteit is dat een hoge houding altijd dominant zou zijn en veel zou zeggen over emotie. Heel veel hondengedrag is angst gerelateerd en een minimaal percentage is echt zelfverzekerd dominant. Heel veel honden gedragen zich dominant uit angst. Monique laat hier een heel mooi filmpje van een stafford zien die een hoge houding aanneemt, maar tussendoor toch ook terugdeinst en zijn oren plat legt.

Angst is een emotie die je niet kunt belonen of versterken met iets aangenaams. Ook zie je vaak dat bange honden juist naar de prikkel toe gaan om informatie in te winnen. Als je dat omzet naar mensen gedrag zou je het volgende voorbeeld kunnen noemen. Stel je komt thuis en er ligt een briefje op de keukentafel met daarop de volgende woorden: Er zit ergens hier in huis een hele grote dikke spin. Ik weet niet waar, maar slaap lekker!
Wat doe je dan, als we even de volgende aannames doen: je bent alleen thuis, je kan niet weg of hulp inroepen en je bent ontzettend bang van spinnen. Of je verstart compleet of je gaat op onderzoek uit om informatie over de spin in te winnen. Dus honden doen dat ook, ondanks hun angst.
Zowel een mens als een hond willen controle en voorspelbaarheid over situaties.

Als je gaat trainen zorg dan altijd voor de volgende belangrijke punten:
• Sluit medische oorzaken uit
• Zorg voor een goed management, breng je hond niet onnodig in moeilijke situaties
• Stop met straffen
• Zorg voor veiligheid voor jezelf en voor andere mensen/dieren
o Muilkorf
o Aangelijnd
o Tuig (de kans dat hij ontsnapt wordt hierdoor een stuk kleiner)

Waarom nu BAT 2.0 training?
De Bat-training richt zich op emotie en niet alleen op gedrag.
Als een hond positieve ervaringen heeft met de prikkel, dan levert hem dat een andere emotie op. De hond krijgt positieve ervaringen d.m.v. het verzamelen van informatie over de prikkel, sociale interactie met de prikkel en controle houden over zijn eigen veiligheid.
Wij kunnen dit gedrag versterken door grote of nog grotere afstand van de prikkel. Door de hond zelf te laten bepalen welke kant hij op wil lopen en hem specifieke lijnvaardigheden aan te leren (worden later nog besproken).

Waarvoor gebruik je BAT?
Als de hond ergens bang voor is, gefrustreerd is of agressie vertoont. Je kunt het zelfvertrouwen en de zelfbeheersing van de hond ermee vergroten. Het verlaagt de opwinding en de stress van de hond (het gedrag verandert omdat er een andere emotie voor in de plaats komt).
Wat is BAT?
Je gaat een veilige plaats voor je hond creëren, van waaruit hij de situatie zelf kan onderzoeken. Door met een lange lijn te trainen geef je de hond het gevoel dat hij onaangelijnd is controle houdt over de situatie. En je leert hoe je situaties in het dagelijkse leven "de baas" blijft.

Hoe doe je Bat?
Zorg voor een verijkte (zet allemaal krukjes op het veld, strooi snoepjes op het veld zodat de hond bezig kan zijn), veilige omgeving (dus bijv. de prikkel achter een hek op grote afstand). Doe de hond aan een lange lijn en een tuig (Perfect fit tuig).

Fase Groen
Start – ver bij de prikkel vandaan, ontspannen, aandacht bij de omgeving.
Volg je hond – Loop achter je hond en laat hem zijn omgeving verkennen
Als je hond niet naar de prikkel loopt blijf je hem rustig volgen en laat hem rustig verkennen. Je blijft in fase groen.

Fase Blauw
De hond loopt naar de prikkel
Maak een slow stop, ontspan de lijn, zorg voor balans. Als de hond zijn slow stop makkelijk accepteert blijf je in fase blauw. Hij verzamelt waarschijnlijk nog steeds informatie, kijk of hij snuffelt en of hij zijn mond open heeft). Wacht dan ook op hem tot hij klaar is met het verzamelen van informatie. Draait hij weg van de prikkel is het oke.

Fase Oranje
Als hij niet op de slow stop reageert, roep hem dan terug. Als hij naar de prikkel gaat kijken en niet wegdraait, roep hem dan ook weer terug. Als het wegdraaien niet makkelijk gaat, loop dan weg als de hond wegkijkt van de prikkel.

Kort samengevat: eenvoudige Set-up Instructies
• Laat je hond de omgeving verkennen
• Stop langzaam als hij naar de prikkel toe gaat
• Roep weg/neem mee als opwinding/stress toeneemt

Ga niet over de drempel
• Hond mag nieuwsgierig zijn maar niet in staat van opwinding komen
• Hou de hond op het strand (groene blauwe zone) niet geel/oranje/rood
• Rem hem tijdig af voor fase geel

Het strand schema:
In de Groene en blauwe fase heeft de hond nog steeds de controle
• Groen (weinig risico) hond is niet in de buurt van de kustlijn
o hond is ontspannen (normale hartslag)
o Verkent de omgeving (in beweging, ontspannen lijf, snuffelen)
o Bijna niet bezig met prikkel (ontwijkt niet)
o Eigenaar is in contact met zijn hond d.m.v. de lijn, maar moeit de hond niet
• Blauw (op je hoede) hond loopt richting de kustlijn, wordt wat alert
o Hond is nog steeds ontspannen (iets verhoogde hartslag)
o Verzamelt informatie over de prikkel
o Stopt om te kijken, lichaam in een boog en ontspannen
o Snuffelt tijdens het kijken
o Draait weg en loopt "gewoon" door
o Mogelijk sociaal gedrag (ontspannen kwispel, "vragen"om een aai)
o Eigenaar is in contact met de hond d.m.v. de lijn maar moeit de hond niet
In de gele, oranje en rode fase nemen wij de controle. Probeer je reactie zo "klein" mogelijk te houden. Volgens het strandprincipe: blijf uit het water. Reageer ook direct en probeer niet eindeloos te bedenken in welke fase je hond zit.

Tussenfase van groen/blauw naar geel/oranje/rood. Wat kun je doen?
Om rustig de aandacht van je hond te trekken kun je de volgende dingen doen:
• Zuchten
• Zet je gewicht op je andere been
• "ga maar mee"
• Kom-hier commando
• Click voor kleine, positieve signalen (dat betekend je hond goed lezen)
• Mime pulling (zachtjes de lijn door je handen laten glijden (steeds overpakken een soort aaibeweging maken) , in de richting waar je heen wilt lopen)
• Laatste redmiddel is de hond echt wegtrekken

• Geel (verhoogd risico) – hond staat met zijn voorpoten in het water (we kunnen bijv. een slow stop maken)
o Langer dan een paar seconden wegkijken, staart iets hoger/lager dan neutraal
o Hartslag is hoog, maar gaat naar beneden als de hond informatie verzamelt heeft (kijk weer goed naar de lichaamstaal: bewegen van de oren, staart ontspant, gewicht naar achteren)
o Eigenaar (gaat nu controle terugnemen over de situatie)
 Wachten totdat de hond voldoende informatie heeft
 Doe een suggestie (zoals hierboven genoemd)
 Volgende keer: eerder een slow stop

• Oranje(hoog risico) – hond staat met beide poten in het water (terug roepen)
Signalen van de hond
 Hijgen
 Staart hoog of juist tussen de benen
 Oren naar voren of in de nek
 Ontwijken van de prikkel (kijkt/snuffelt overal, maar ontwijkt de prikkel)
 Naar voren of naar achteren leunen
 Mond dicht met hoofd naar voren gericht
 Voorkeur voor voer verandert of hij neemt het helemaal niet meer aan
 Janken/Piepen
 Snelle/hoge kwispel
Actie van de baas -> terugroepen

• Rood (zeer hoog risico) – hond "verdrinkt"(meenemen)
Signalen van de hond (algemene stresssignalen)
 Jeuk
 Schilfers
 Voer weigeren
 Heen en weer lopen
 Kwijlen
 Trillen
 Naar voren leunen/op tenen staan
 Gedrukt
 Blaffen/vocalisatie
 Uitvallen
 Tanden laten zien
 Bijten
Actie van de baas -> meenemen

Hoe sturend moet je zijn?
• Zorg dat je er ALTIJD bent voor je hond, wees een veilige haven
• Bij check-ins (je hond kijkt je aan en "vraagt" om hulp), kijk je welke richting je het beste op kunt gaan.
• Duidelijke signalen dat je echt moet helpen: Als je hond weinig beweegt of als hij vaak bij je incheckt.
• Geef structuur aan je hond als hij aan de lijn vastzit. Maak een grote boog om het object of volg je hond als hij in beweging is.
• Sommige honden vinden het ook heel spannend om voorop te lopen of zijn het compleet afgeleerd door gehoorzaamheidstrainingen. Leer hem opnieuw dat voorop lopen mag door bijv. brokjes weg te gooien of speurspelletjes met hem te doen.
• Als de hond meer zelfvertrouwen krijgt, neem dan zelf een stapje terug en laat de hond meer zelfstandig werken

Hoe ziet een trainingsomgeving eruit?
Wat heb je nodig?
• Vrijwilligers
o Stabiele hond/vrijwilliger(s)
o Afleiden met voer of een andere motivator voor de hond
o Vrijwilliger zo natuurlijk mogelijk laten overkomen
• Verrijkte omgeving (geur, zicht etc)
o Natuurlijke omgeving is ideaal
o Eventueel met wat bomen/struiken

Welk materiaal heb je nodig?
• Perfect fit tuig
• 5 meter lijn
• Muskatonhaken e.d. alle goed gecontroleerd
• Muilkorf voor heel dichtbij/Hek
• Middelen om gevechten te onderbreken bijv. citronella spray

Overleven met BAT....

Wat kun je doen met je hond naast de prikkel?
Parallel spel
• Omgeving verkennen (samen)
• Geurspelletjes
• Massage
• Targetmat
• Ttouch grondwerk
• Hondensport
• Hersenwerk
• Clickertraining
• Spel
• Etc. etc.

Registreer en Reageer
Voorbeelden van gedrag:
• Lichaam van de hond draait weg
• Hond kijkt naar jou (check-in)
• Hoofd draait weg van de prikkel
• Ontspannen lichaamsonderdeel (staart/oren/open bek)
• De hond kijkt naar de prikkel
Jouw reaktie hierop kan zijn:
• Vraag: "Klaar?" en je gewicht verplaatsen van je ene op je andere been
• "Yes" -> clickerwoord
• Zwaaien met je hand (eventueel ook voor dove honden)
• Clicker (om gedrag te markeren)
• Cue: zoek, touch, kom etc. (afleiden)
Wat volgt er na het weggaan?:
• Aanmoediging: rustig "braaf"
• Voer op de grond (spanning eraf)
• Speeltje om te zoeken of om mee te spelen
• Zoeken, agility etc.
• Commando opvolgen en belonen

Overleven op straat als je de ruimte hebt:
• Registreer en Reageer (zie hierboven)
• Steek over naar de andere kant van de straat
• Roep je hond
• Rechtomkeer (leer je hond goed dit commando)
• "Zoek" terwijl je wegloopt (gooi wat brokjes op de grond)
• Hand touch terwijl je wegloopt

Overleven op straat als je geen ruimte hebt:
• Blijf zelf kalm en rustig en adem uit
• Barrieres: kun je zelf zijn of auto, boom, hek etc.
• Ruitenwisserspel: hond kijkt naar de prikkel, kijkt terug naar jou click en beloon
• Zoek (brokjes op de grond)
• Target-spel
o Neus naar je hand bewegen
o Kin in je hand
o Pak je riem
• Trucjes, die je jouw hond ooit geleerd hebt.
• Muilkorf?
• Spray

Bat Lijnvaardigheden

• Lus (handle) en remafstand
Hou het handvat van de riem achter je hand (lus hangt naar beneden). Steek je hand door de lus en hou de riem aan de bovenkant vast. Hou hem op zijn plek met je duim
• Slow stop
Pak met je linkerhand ongeveer 75 cm van de riem en geef wat tegendruk als de hond naar voren loopt. Stop je hond langzaam
• Ontspan je lijn
Is je hond aan het onderzoeken en de lijn staat strak, laat hem langzaam vieren
• Mime pulling zie bijgaand filmpje https://www.youtube.com/watch?v=vQB7M2EaeN4&list=PLA5907EDDAE027131&index=4
• Lange lijn gebruiken
o Korter
o Langer

Mochten jullie meer informatie willen:
• www.empoweredanimals.com
o Video's
o Nederlandstalige handouts
o Overzicht CBATI's
o Online-leren

Monique heel erg bedankt voor deze zeer interessante lezing.
www.moniquebladder.nl